5.Sınıflar Düzenleyici Besinler ve Dengeli Beslenme Ders Notları

Düzenleyici Besinler 

Düzenleyici besin grubu dediğimizde aklımıza vitaminler ,mineraller ve su gelmelidir.Burada düzenleyici demek vucudumuzda herçekleşen hayati olayların (görme ,sindirim,boşaltım,büyüme gelişim v.b)faaliyetlerin düzgün ve sağlımızı koruyarak gerçekleşmesini sağlar

Vitaminler:En çok sebze ve meyvelerde bulunur Genel olarak vitaminler A,B,C,D,E,K olarak sıralanabilir .Vitaminlerin vucutta üstlendikleri çeşitli görevler vardır eksikliklikleri halinde çeşitli rahatsızlıklar ortaya çıkabilir

A  Vitamini : Büyüme gelişmede kemik gelişimi ve diş gelişiminde etkilidir,ayrıca görme olayında önemi vardır,eksikliğinde gece körlüğü hastalığı olabilir.Ayrıca cilt sağlığı için önem aşır. Balık, karaciğer, yumurta sarısı, tereyağı, peynir, (turuncu ve kırmızı renkli sebzelerde ve meyvelerde)domates, havuç, çilek ve yeşil sebzeler A vitaminince zengindir

B Vitamini :Sinir ve Kas Sisteminin gelişiminde etkilidir. Et, süt, süt ürünleri, tahıllı

yiyecekler,

C Vitamini:Vucudumuzun bağışıklık sistemini( Mikroplara karşı savaşma gücünü) güçlendirir,Diş ve diş eti sağlımız için önemlidir.eksik olması durumunda dişeti kanaması meydan a gelebilir Portakal, mandalina, Limon,Greyfurt,Kivi gibi özellikle ekşi meyve ve  sebzelerde maydanoz, çilek, kuşburnu, domateste bulunur

D Vitamini: Kemik ve Dişlerimizin gelişimi için şarttır D vitamini gerçek anlamda vucudumuzda kullanmak için güneşlenmemiz gerekmektedir eksik olduğunda kemiklerin gelişmeme hastalığı olan raşitizim meydana gelebilir. Balık, karaciğer, süt ve süt ürünleri, tereyağı, yumurtada bulunur

E Vitamini: deri ve cilt sağlımız için gereklidir,Üreme sağlığında faydası bulunmktadır yeşil yapraklı sebzeler, karaciğer, tahıllar, et, süt ve bitkisel yağlarda(Yağı çıkartılan mısır,bademifındık ,fıstıkv.b) gıdalarda bolca bulunur

K Vitamini :Vucudumuzda kanın pıhtılaşmasında yani herhangi bir vucut yaralanmasında  kanayan bölgede pıhtı yani yaranın kabuk bağlanmasını sağlayarak kanamanın durmasını sağlar Karaciğer, balık, baklagiller, yeşil sebzeler, şeftali ve muzda bulunur

Mineraller: Tukettiğimiz tum yiyecek ve iceceklerde bulunan mineraller, vucudumuzda

duzenleyici olarak gorev yapar. Mineraller doğal olarak deniz urunleri, toprak, kayac

ve okyanuslarda bulunur. Bizler toprak ve kayaçları yiyemediğimiz için:)insanlar mineral topraktan alarak bünyelerine katan  yani toprakta yetiştilen tahıl, sebze ve meyve gibi bitkileri yiyerek ya da bu bitkileri yiyerek bu bitkilerdeki mineralleri vucuduna almış hayvanların et ve diğer işlenmiş urunlerini yiyerek karşılarlar unutmamak gerekir mineraller bütün besin maddelerinde vardır (tabi her besinde farklı mineraller bulunduğunu unutmamak gerekir)

Su: Yaşamımızı devam ettirebilmemiz icin oldukca onemli olan su,

vucudumuzun yaklaşık %70’ini oluşlturur. Su vucudumuzda duzenleyici

olarak gorev yapar. Vucutta bütün maddelerin taşınması kan ile olmaktadır kanın büyük çoğunluğu su olduğundan su olmazsa hayat olmaz denebilir ayrıca su ve vucut sıcaklığının

dengede kalmasını ,Besinlerin yumuşatılmasını ve kucuk parcalara ayrılmasını ,vucuttan zararlı maddelerin dışarıya atılmasına ve daha sayamadığımız bir çok hayati olayın gerçekleşmesinde başrol oynar bir insan beslenmeden 15 -20 gün bile ölmeden yaşayabilirken susuz en fazla 3-4 gün yaşayabileceği öngörülmektedir

Vucudumuzun su ihtiyac›nın karşılanmasında, doğrudan içtiğimiz su kadar meyveler sebzeler ,bunların soları çay ,v.b gıdalarla aldığımız suda su ihtiacımızı karşılamkta önem taşır

Dengeli Beslenme

 Sağlıklı yaşayabilmek icin ihtiyacımız olan değişik besin turlerinden(karbonhidrat,yağ,protein ,vitamin ,mineral ve su) gerektiği kadar tuketerek beslenmeye dengeli

beslenme denir. Dengeli beslenmenin diğer adı da diyettir.Diyet kelimesini çeşitli gıdaları doktor önerisi doğrultusunda yemeyerek hastalık ve kilo alımına engelemeye yönelik düzenlenen beslenme programı olan perhiz ile karıştırmayınız

Aşağıdaki resimde dengeli bir beslenmede hangi besin öğelerinden ne kadar fazla veya az besleneceğimiz gösterilmiştir

Bu resme günlük hayatta en fazla Tahıl grubunu en az ise yağlar ve tatlılar grubunu tüketmeliyiz.