ESKİŞEHİR ORTAOKUL FEN BİLİMLERİ DERSİ BLOG
10 Eylül 2023 Pazar
9 Şubat 2022 Çarşamba
5.SINIF FEN BİLİMLER GENLEŞME VE BÜZÜŞME KONU ÖZETİ
Daha önceki konularda sıcaklıkları farklı olan iki maddenin arasında Isı alışverişi olduğu Isı alan maddenin taneciklerinin hareketlendiği ve birbirinden uzaklaşmaya başladığını ifade etmiştik aslında bir madde ısı alıp da tanecikleri birbirinden uzaklaştığında maddenin boyu da uzamış oluyor Bir maddenin ısı alarak boyunun büyümesine hacminin artmasına genleşme denir. tersi bir durumda madde kendi ısısını verdiğinde yani soğuduğunda tanecikleri yavaşlar ve tanecikler birbirine yakınlaşır madde taneciklerinin kapladığı alan küçülür bu durumda maddenin boyu ve hacmi gücüdür Buna da büzüşme veya büzülme denir.Genleşme ve büzüşme hem katı hem sıvı hem de gaz maddelerde görülür
Genleşme örnekleri: Tren rayları yazın sıcakta genleşerek şekilleri bozulmasın diyerek aralarında genleşme payı bırakılmalıdır Aksi takdirde raylar bozulur. Elektrik direğindeki Teller yazın genleşme olacağından dolayı sarkık durumda ayarlanır böylece Tellerin kopması önlenir. Pantolonuzdaki kırışıklıklar ütü ile ısı aktarımı sonucunda düzeltilir. benzer şekilde kıvırcık saçlar saç maşasıyla ısı verilerek düz hale getirilir. Kaynayan süt taşar tencereden dökülür. Mısır patlatırken ısı verilerek Mısır'ın genleşmesi sağlanır. termometredeki sıvı ısı aldığında genleşip boyu büyür soğuduğunda ise uzunluğu azalır otomobil lastikleri futbol topları Soğuk havalarda düşerek boy ve hacimleri azalır. Gözlük camları çerçevesinde takılmadan önce gözlük çerçevesi ısıtılarak yerleşmesi sağlanır gözlük camı yerleştirilir daha sonra genleşmiş çerçeve tekrar küçülerek eski haline geldiğinde gözlük camını sıkıca olur.
konserve kapakları zor açıldığında kapaklı ısıtılarak genişletilir ve kolayca açılabilir. tüpgaz parfüm gibi içerisinde gaz bulunan araçlar fazla ısındığında içindeki gaz genleşerek patlamaları sebebiyet verebilir. Kışın normal kapanan PVC kapılar yazın genleşmeden dolayı kapanırken zorluk çıkartabilir
5.SINIF SICAKLIK ISI HAL DEĞİŞİMİ,HAL DEĞİŞİM SICAKLIKLARI KONU ÖZETİ
ISI ve SICAKLIK
Isı ve sıcaklık birbirine benzeyen iki
kavram olmasına rağmen Aslında birbirinden farklı iki kavramdır
SICAKLIK
Bakkaldan aldığımız pet şişe su ile
tencerede kaynamakta olan suyun sıcaklığını karşılaştırın dediklerinde her
öğrenci kaynamakta olan suyun sıcaklığının daha fazla olduğunu söyleyebilir
Buradan hareketle sıcaklığın Maddeyi oluşturan taneciklerin hareket enerjisi
ile alakalı olduğunu söyleyebiliriz tanecikler ne kadar hareketli ise madde o
kadar sıcaktır
** sıcaklık termometre ile ölçülmektedir
** sıcaklığın birimi santigrat derece
olarak ifade edilmektedir
** sıcaklık bir enerji çeşidi değildir
ISI
Kış mevsiminde kartopu oynadıktan sonra
dışarıdan içeriye geldiğinizde eliniz soğuktur evde oturmakta olan annenizin
eli ise sıcaktır. Annemiz sizin elini tuttuğunda zamanla sizin eliniz sıcaklığı
artar Annenizin elinin sıcaklığı ise zamanla azalır bunun olmasının sebebi
Sıcaklığı farklı olan 2 madde birbiriyle temas ettiğinde sıcak olan
maddeden soğuk olan maddeye enerji aktarım olmaktadır �şte biz bu enerjiye Isı enerjisi adını veririz.
** ısı ölçen bir alet yoktur
** ancak ısı kalorimetre kabı ile
hesaplanabilir
** ısının büyüklük birimi kalori
veya joule
** ısı Her şeyden önce enerjidir sıcaklık
ise bir enerji çeşidi değildir
MADDENİN HALLERİ
*Maddenin üç hali vardır Bunlar katı sıvı
ve gaz mıdır
* madde tanecikli bir yapıya sahiptir
* maddenin halleri Maddeyi oluşturan
taneciklerin birbirine yakın veya uzak olmasına bağlıdır Eğer çok yakınsa
maddenin bu haline katı hali aralarda boşluklar varsa sıvı
aralarındaki boşluklar çok fazla ise bu da maddenin gaz halde olduğunu gösterir
BİLMENİZ GEREKENLER
*Isı her zaman sıcaklığı fazla olan
maddeden sıcaklığı az olan maddeye geçer.
* Isı alan maddenin tanecikleri
hareketlenir ve birbirinden uzaklaşır ve sıcaklığı artar
* ısı veren maddenin tanecikleri
hareketliliği azalır birbirine yaklaşır ve sıcaklığı da azalır
HAL DEĞİŞİMİ
*Maddenin bir halden başka bir hale geçiş
yapmasına Hal değişimi denir.
*Hal değişiminin sebebi maddeler ısı
aldıklarında veya verdiklerinde madde taneciklerinin birbirinden uzaklaşması
veya birbirine yakınlaşmasıdır
HAL DEĞİŞİMİ SEBEPLERİ
*Bir Maddenin hal değiştirmesi için
öncelikle duruma göre ısı alması veya ısı vermesi gereklidir. Bunun
haricinde bir maddenin hal değiştirmesi için hal değiştirmesi için
gerekli sıcaklığa ulaşması gerekir.
*****Atmosferdeki bütün yağışlar aslında
Suyun hal değişiklikleri sonunda meydana gelir
DONMA
Bir maddenin sıvı halden katı hale
geçmesine Donma denir
*** Örneğin yağış şekillerinden kar ve
dolu suyun donması sonucunda meydana gelen yağışlardır
***** Bir maddenin olabilmesi için
çevresindeki etkileşimde olduğum maddelere ısı vermesi gerekir. kendi
ısısını verdiği için sıcaklığı düşer tanecikler birbirine yakınlaşır ve donma
olayı meydana gelir.
***** Donan bir madde çevresine ısı
verdiği için çevresini ısıttığını söyleyebiliriz. Örneğin yerde hiç kar yokken
kar ilk defa yağacak ken havanın ılık olmasının sebebi donan Bir maddenin
çevresine ısı vermesinden dolayıdır. bu durumu şu örnekle açıklayabiliriz
buzluğun uzun sıcaklığı -20 santigrat derece olmuş olsun buzdolabınızın
içerisinde Sıvı halde bulunan Dolayısıyla Buzluktan daha sıcak olan su kapları
koyarsak bir zaman sonra aralarında Isı alışverişi olacak Buzluktaki sular
kendi ısılarını buzluğa verecek buzluğun sıcaklığı eskiye göre artarken
kendi ısısını veren sular ise donmaya başlayacak yani donan sular donma
esnasında çevresi saydığımız buzluğu eskiye göre ısıtmış olacak. kışın
portakal domates gibi Dona bilme ihtimali fazla olan meyve ve sebzeleri
donmaktan korumak için bulundukları depolara ve oradaki kaplara su doldurularak
sebze ve meyvelerin donması engellenmeye çalışılır
ERİME
** Bir maddenin katı halden Sıvı hale
geçmesine erime denir
*** bir maddenin erime bilmesi için
çevresinden ısı alması gerekir çevresinden ısı alacağı için çevresini
soğuduğunu söyleyebiliriz.
**** Örneğin Elimize bir buz alırsak
elimiz sıcak buz ise soğuktur aralarında bir Isı alışverişi olacak ve Elimizin
ısısı buZa geçecek buz eriyecek elimiz ise verdiĞİ ısı Dolayısıyla
soğuyacak tır.
*** Yine yazın bir içecek içerken içine
attığımız buz gelirken içecekten ısı alır içecek Bu yüzden soğur buzda aldığı
ısıyla erimiş olur
*** Yerde çok fazla kar varken o kart
sonsuza kadar yerde durmayacak ve eriyecektir. erirken çevresinden yani
havadan ısı alacağı için hava çok soğuk olacaktır
BUHARLAŞMA
Bir maddenin sıvı halden gaz hale
dönüşmesine buharlaşma denir
** bir maddenin buharlaşması için
çevresinden ısı alması gerekir
** madde buharlaşırken çevresinden ısı
aldığımdan dolayı çevresini soğutur
*** Örneğin ateşi çıkmış bir çocuğa Islak
bez koyduğunuzda Islak bez deki su buharlaşırken çocuktan ısı alarak buharlaşma
meydana geleceği için çocuğun ateşi düşer
*** elimize çabuk buharlaşma özelliği olan
kolonya döküldüğünde bir serinleme hissi duyarız Bunun sebebi kolonya
buharlaşırken çevresinden özellikle elimizden ısı alarak buharlaşır bu yüzden
elimizde soğuma yani serinlik hissi oluşur
YOĞUŞMA
Bir maddenin gaz halinden sıvı hale
dönüşmesine yoğuşma denir
** herhangi bir maddenin yoğuşması için
kendi ısısını çevresini vermesi gerekir Gaz halindeki madde kendi ısısını çevreye
verdiğinde tanecikler yavaşlar birbirine yaklaşır ve yoğuşma başka bir deyişle
yoğunlaşma meydana gelir .
***Gaz halinde bulunan maddeleri Normal
şartlarda gözümüzde görmekte zorlanırız çünkü tanecikler birbirinden uzaktır
ancak yoğuşma ile beraber tanecikler birbirlerini yakınlaşınca ve sıvı hale
dönüşünce tanecikleri rahat bir şekilde görebiliriz Örneğin sıcak odamızda
ağzınızdan çıkan su buharı tanecikleri birbirinden uzak olduğundan dolayı
görmemiz mümkün değildir. Ancak dışarıya soğuk havaya çıktığımızda ağzımızdan
çıkan nefes sıcak dışarıdaki soğuk hava soğuk olduğu için Isı alışverişi olacak
ağzımızdaki su buharı soğuk havaya ısısını verecek Dolayısıyla tanecikler
birbirine yaklaşıp görünür hale gelecekler Bu şuna benzer yolda yürürken birbirinden
uzakta olan karınca Tek Tek görmekte zorlanırız ama bir araya toplandıklarında
yani yoğunlaştıklarında fark edilir hale gelirler ağzımızdaki su buharı da
Soğuk havalarda bu şekilde görünür olmaktadır.Aynı şey ağzımızdan çıkan su
buharının soğuk cama çarptığında camda buğu oluşturmasında.Veya
buzdolabından çıkardığımız soğuk şişenin dışında Belli bir zaman sonra şişenin
soğuk yüzeyine çarpan Havadaki su buharının yoğunlaşarak su damlacıkları
oluşturması da yoğuşmaya örnektir
**** yoğuşmanın en önemli örneği ise
yağmurun oluşumu dur Havadaki su buharı yükseklere çıktıkça soğuk hava ile
karşılaşır yoğuşarak önce bulutları daha da yoğun bir hale geldiğinde sıvı hale
geçerek su taneciklerinin yani Yağmuru meydana getirir yoğuşma esnasında gaz
tanecikleri kendi ısılarını çevreye verdikleri için çevresini ısıtır demiştik
yağmur yağarken havanın ılık olmasının sebebi budur.
**** Sis oluşumu ve Bulut oluşumu da tam
bir yoğuşma olmasa da yoğuşmaya örnek olarak verilebilir
SÜBLİMLEŞME
Bir maddenin katı halden sıvı hali
görmeden direkt olarak gaz haline dönüşmesine süblimleşme denir süblimleşen bir
madde çevresinden ısı alarak süblimleşme bilir
*** örnekler evimizdeki elbiseleri
güvelerden korumak için annelerimizin elbise arasında koyduğu katı haldeki
naftalinin aldığı ısı ile beraber süblimleşir
*** benzer bir şekilde katı haldeki iyot
da çevresinden ısı alarak süblimleşir
KIRAĞILAŞMA
Gaz haldeki bir maddenin sıvı hale
geçmeden direkt olarak katı hale geçmesine Kırağılaşma denir. kırağı aynı
zamanda hava olaylarından birisinin de adıdır
*** Örneğin Soğuk bir kış gününde çevreye
baktığınızda kar yağdığını Zan edebilirsiniz ağaçların dalları yerdeki çayır
çimen kar yağmış gibi buzlanmış tır aslında kar yağmamış Havadaki su buharı
direkt olarak katı hale geçmiş Yani oluşmuştur. benzer şekilde kış günlerinde
arabanızın camları ıslak olmamasına rağmen sabah uyandığınızda arabanızın
camlarının buzlandığını görürsünüz Bunun sebebi de Havadaki su buharının camın
üzerinde Kırağılaşmadır.
HAL DEĞİŞİM SICAKLIKLARI
Bir Maddenin hal değiştirebilmesi için
mutlaka ısı alması veya ısı vermesi gereklidir demiştik ama Tek şart bu değil
Nasıl ehliyet almak için araba kullanmayı bilmeniz ve çeşitli sınavları
geçmeniz şart olmakla beraber 18 yaşını doldurmuş olma şartı nız varsa
maddelerinde hal değiştirmeleri için hal değişim sıcaklığına ulaşmaları
gerekmektedir Örneğin bakkaldan aldığınız bir pet şişe su Bir yaz günü dışarıda
dolaşırken donmaz Ama aynı pet şişe su kışın dışarıda bırakıldığı bir gece
donabilir bunu sebebi donan suyun donma sıcaklığına ulaşmış olmasıdır.
**Sıvı Bir maddenin donmaya başladığı
sıcaklığa donma sıcaklığı veya donma noktası(D.N) denir
** Katı bir maddenin erimeye başladığı
sıcaklığa erime sıcaklığı veya erime noktası denir(E.N)
** Sıvı bir maddenin hem yüzeyden hem
içeriden en yoğun bir şekilde buharlaştığı sıcaklığa kaynama sıcaklığı
veya kaynama noktası denir(K.N)
** Gaz Bir maddenin yoğuşmaya başladığı
sıcaklığa yoğuşma sıcaklığı veya yoğuşma noktası denir(Y.N)
ÇOK ÖNEMLİ NOTLAR
***Bir maddenin donma sıcaklığı ile Aynı
maddenin erime sıcaklığı birbirine eşittir
*** Bir maddenin kaynama sıcaklığı ile
Aynı maddenin yoğuşma sıcaklığı birbirine eşittir
ÇOK ÖNEMLİİ
***Maddelerin hal değişim sıcaklıkları
kendilerine özgü olup Dünyada hiçbir saf maddenin Hal değiştirme sıcaklıkları
birbirinin aynısı olamaz bu yüzden hal değişim sıcaklıkları maddelerin ayırt
edici özelliklerinden birisidir.
****Hal değişim sıcaklıkları maddelerin
sadece türüne bağlıdır maddenin miktarına bağlı değildir Örneğin bir bardak
suda bir tencere suda 100 santigrat derecede kaynar farklılık ikisini aynı
güçteki ısıtıcıya koyduğumuzda bir bardak su 100 dereceye daha çabuk
ulaşacağını da kaynaması daha çabuk olur bir tencere su 100 dereceye ulaşması
daha geç olacağından kaynama geç meydana gelir.
BUHARLAŞMA VE KAYNAMA AYNI ŞEYLER Mİ?
*Buharlaşma ve kaynama Aynı şeyler gibi
düşünülse de aynı kavramlar değildir
***** buharlaşma her sıcaklıkta meydana
gelebilir Buna örnek olarak şunu verebiliriz saçımızı yıkadığımızda
saçımız Hiçbir şey yapmasak bile kendiliğinden kurur. Benzer bir şekilde
annemiz çamaşır yıkadığında Hava sıcak da olsa Soğuk da olsa çamaşırlar
kendiliğinden kurur yani buharlaşma bu örneklere bakılarak her sıcaklıkta
meydana gelir diyebiliriz buharlaşma sıvıların sadece yüzeyinden yani üst
kısımdan meydana gelir
***** kaynama buharlaşmanın en hızlı ve
yoğun gerçekleştiği buharlaşmanın hem yüzeyden em İçerden meydana geldiği
sıcaklık derecesidir
BUHARLAŞMA HIZINA ETKİ EDEN
FAKTÖRLER
1-Buharlaşma her sıcaklıkta meydana
gelmesine rağmen sıcaklık arttıkça tanecikler daha hızlı hareket edeceğinden
dolayı buharlaşmanın Hızı da artar
2- Annemiz evde çamaşır yıkadığında
çamaşırları buruşuk bir şekilde asmaz çamaşırları olabildiğince açarak asar
buharlaşma yüzeyde meydana geldiği için zorlaşacak maddenin yüzeyi ne kadar
büyükse buharlaşma Hızı da o kadar fazladır aşağıdaki örnekleri inceleyiniz
**** ÖNEMLİ NOT
Hal değişim sıcaklıkları saf maddeler
için ayırt edici özelliktir ancak saf olmayan maddeler için belli bir hal
değişim sıcaklığı yoktur. Örneğin tuzlu suyun kaynama sıcaklığı kimse
tarafından ifade edilemez çünkü tuzlu su karışımdır herkezden tuzlusu
yapılması istense Herkesin yaptığı tuzlu su birbiriyle aynı olmayacaktır
Örneğin Su 100 santigrat derecede kaynarken suyun içerisinde tuz kattığımızda
kaynama sıcaklığı 105 dereceye daha fazla tuz katarsak 110 veya 120 dereceye
çıkartabiliriz karışımlarla malzemeleri istediğimiz oranlarda katarak farklı
hal değişim sıcaklıkları elde edilen bilir
ÖNEMLİ NOT
Normal şartlarda bir madde ısı aldığında
sıcaklığı artar ısı verdiğinde ise sıcaklığı azalır ancak maddeler hal değiştirirken
aldıkları veya verdikleri ısılar hal değişiminin gerçekleşmesi olayı için
harcadığından dolayı hal değişimi devam ederken sıcaklık sabit Yani aynı
kalır.
11 Ocak 2022 Salı
11 Ekim 2020 Pazar
DNA VE GENETİK KOD KONU ÖZETİ
DNA VE GENETİK KOD
Bilgisayarınız ,cep telefonunuz nasıl oluyor
da beyni varmışçasına, sanki düşünüp de duruma göre davranış sergileyebiliyor? Bilgisayara
yüklediğiniz programlar kendi
işlevlerini nasıl da mükemmel bir şekilde yerine getirebiliyor?
Bildiğiniz gibi bilgisayarın
bütün işlevleri kod adını verdiğimiz ,rakam ve harflerle şifrelenen, hangi durumda ne yapılması
gerektiğinin bilgisi bu kod şifreleriyle belirlenen sistemin ürünüdür… Peki Yüce Yaradan Allah tarafından
Mükemmel bir şekilde yaratılan canlılarla ilgili olarak şu soruları kendimize
sorarsak..Annemize, babamıza ,akrabalarımıza neden benzeriz,Vücudumuzda milyarlarca
hücre ve bu hücreleri yöneten çekirdek adı verilen kısımlar vardır. Çekirdekler
,hücreleri nasıl oluyor da mükemmel bir şekilde, bizden bağımsız olarak yönetiyor
?Yoksa Biz canlılarda ,tıpkı bilgisayarlarda ,cep telefonlarının , otomatik ve
istendiği şekilde çalışmasını sağlayan kod şifreleri olduğu gibi hücrelerimizin çekirdeklerinde de
kodlarla şifrelerle yazılı olan , duruma ve etkiye göre davranış sergileyen, tepki
veren bir programlama sistemine benzer
bir şekilde mi hayatımızı sürdürüyoruz ?hücrelerimiz,hayatımızı bu kodlarla
yazılı bir canlı molekülün dahilinde mi yönlendiriyor…
Bu soruların cevabına rahatlıkla evet
diyebiliriz. Konumuz her bir hücremizin üremesini,çoğalmasını ve hayati tüm
olaylarının yönetilmesini sağlayan bir canlı molekül olan” DNA” Bu konunun
içerisinde Hücremizin yönetici molekülü olan “ DNA” ‘yı tanıyacaksınız.DNA’nın
şifrelenme sistemini anlayacak aslında
DNA şifrelerinin ,canlılığın şifresi olduğunu ve canlıya ait tüm özelliklerin
DNA bünyesinde şifreleme yöntemiyle tutulan bilgi ve yönetim işlemleri bankası
olduğunu göreceksiniz...
Soru: Bir insanın diğer insandan farklı olmasını sağlayan bilgi DNA
damı saklı?
Cevap: Kardeşinizin Göz rengi mavi sizinki siyah yani farklı göz
renklerine sahipsiniz peki neden? 6.sınıfta hücre konusunda hatırlayacağınız
gibi bir hücrenin %68 ‘i su,%16,Protein,%13’ü yağ,%3 karbonhidrat,mineral.vb
oluşur düşündüğümüzde gözümüz de diğer tüm hücreler gibi bu maddelerden oluşuyorsa sizin
kardeşinizin göz hücrelerindeki su,protein,yağ,karbonhidrat,mineral maddelerinden
hangisinde bir farklılık var ki göz renkleriniz farklı oluyor?Bu sorunun yanıtı insanların birbirinden farklı
özelliklerini belirleyen hücre hammaddesi proteindir.Her canlıda protein hariç
olan maddeler aynıdır.Proteinler canlıların farklılıklarını yaratan maddelerdir
ve Bu proteinler her canlının sahip
olduğu DNA’ şifrelerine kodlarına göre yapılır.Dolayısıyla canlıların farklı olması DNA’larındaki
şifrelerin farklı olmasından kaynaklanır.Günlük hayatta sürekli bahsettiğimiz
genler aslında Protein şifresinden başka bir şey değildir.
BİR CANLININ GENETİK
BİRİMLERİ
Kromozom: DNA ‘nın üzerine protein kılıf geçirilmiş
halidir .Kromozomlar normal durumda
gözle görülmezler sadece hücre
bölünmeleri esnasında görülürler.
ÇOK ÖNEMLİ:
Kromozom sayısı canlılar için farklı veya aynı olabilir.Aynı olmasının
canlıların birbine benzemesine sebebiyet
vermediği gibi,fazla ya da az olmasıda canlının gelişmişliği hakkında bilgi
vermez örneğin insanın 46 kromozomu vardır Moli balığınında46 kromozomu vardır
balık ve insan birbirne benzemez.Yine eğrelti otunun 500 krmozomu
vardır.Eğrelti otuda insandan daha gelişmiş değildir.
Karaktere Bilgisi: Anne ve Babadan çocuklarına aktarabileceği tüm
özelliklere(göz rengi,boy uzunluğu v.b) karakter bilgisi denir .insanların
sahip olduğu özelliklere ait karakter bilgilerinin yarısı anneden yarısı
,babadan aktarılmaktadır…
Gen :Canlıya ait özelliklerin (karakter bilgilerinin)
Tutulduğu kısımlardır DNA’nın görev birimi olarak adlandırılır.
Nükleotit:DNA’nın en küçük yapı birimidir
DNA ‘NIN GÖREVLERİ
DNA, Canlıların
sahip olduğu ve yavrularına
aktarabildiği(Göz rengi,Boy Uzunluğu,Ten rengi v.b) karakter bilgilerini
(gen)yani kalıtım bilgilerini şifreli bir şekilde depo eder.Canlı üreme
yapacağı zaman yavru bireylere karakter bilgilerin (gen)aktarımında DNA’daki bilgiler kullanılır.
DNA
beynimizin küçük bir modeli gibi çalışarak Hücredeki tüm hayati olayları(beslenme,büyüme,çoğalma
v.b) yönetir
Hücrelerin
çoğalması ve üreme gibi olaylar DNA’daki kalıtsal bilgiler kullanılmadan gerçekleşemez
DNA’NIN GENEL
ÖZELLİKLERİ
Hücrenin yönetici molekülüdür
En basit canlı olan virüsler dahil her canlıda
bulunmaktadır.Gelişmiş canlılarda çekirdeğin içinde ve mitokondrilerde,basit
canlılarda ise sitoplazmanın içinde dağınık olarak bulunur
Çift Zincirli sarmal bir yapıya sahiptir
Dünya tek yumurta ikizi olan canlıların dışında
hiçbir canlının DNA’sı aynı olamaz benzersizdir
DNA’nın en küçük yapı birimi Nükleotittir.
DNA’nın görev birimine Gen denir.Bir gen çok
sayıda nükleotit sıra ve zincirlerinin biraraya gelmesiyle oluşan DNA parçasıdır ki bu genler canlıların boy
uzunluğu,göz rengi v.b özelliklerini yani karakterlerini belirler insanda
yaklaşık 30000 farklı gen
olduğu düşünülmektedir
DNA ‘kendi kopyasını çıkartabilir(eşleyebilir)
bu sayede hücre bölünmeleri ve canlıların üremesi sağlanır.
Tıpkı bir bilgisayar cep telefonunun kod yazılımını değiştiren farklı koddaki
virüsler bilgisayara zarar verirken acaba bizim kodlarımızla oynandığında
başımıza neler gelir…. Canlıların DNA’sındaki kodlar çeşitli etkenlerle
bozulabilir böylece canlının
kodlarındaki bozulmalar henüz anne karnındaki bebeğin sakat ve ölü doğmasına
sebep olabilirken,yetişkin bireylerin ise karşısına kanser ve değişik
hastalıklara dönüşerek çıkabilmektedir..
NOT:DNA’nın Eşsiz
olma özelliği :Canlıların tamamı için
ayırt edici bir özellik ötesinde bir kimliktir.Eşsizdir DNA sı birebir aynı
olanlar sadece tek yumurta ikizi canlılardır…Bu bakımdan düşünüldüğünde
günümüzde suç işleyen insanların tespitinde, akrabalık testlerinde sıklıkla
kullanılmakadır…Bugün teknolojinin son ürünü olan harddiklerde blle bilgiler
belli sürelerden fazla 50 yıl v.b saklaabilirken 50 milyon yıl önce yaşamış
canlıların DNA ‘aları bu bilgileri halen muhafaza edebilmektedir….
DNA’NIN YAPISI
Nasıl ki Bir evin
yapı elemanları tuğlaları mevcutsa DNA’nın temel yapı birimleri Nükleotid
olarak adlandırılır…
Nükletid Yapısı:
Bir nükleotidin yapısı üç temel molekülün birbirine bağlanmasıyla meydana gelir
P: Fosfat (fosfor elementi): Her
nükleotitte 1 adet bulunmak zorundadır.
DNA molekülündeki toplam
Nükleotit sayısı = Fosfat sayısı
D: (DEOKSİRİBOZ ŞEKER) : Dna ‘nın
yapısında bulunan kimyasal olarak şekerler grubunda yer alan diğer şeker
gruplarından farklı olarak 5 Karbon bulunduran bir şekerdir .Her nükleotitte 1
adet bulunmak zorundadır.Dolayısıyla
bir
DNA molekülündeki toplam Nükleotit
sayısı = Deoksiriboz Şeker sayısı
Organik Baz:
Nasıl besinler proteinler,mineraller diye isimlendirilerek gruplandırılıyorsa
Organik baz kavramınıda bir tür kimyasal
madde grubunun genel adı olarak düşünebilirsiniz
DNA ‘mızın yapısında toplam 4 çeşit organik baz bulunmaktadır
ve bu yüzden Nükleotidler yapısında bulunan organik baza göre isim almaktadır… Bu
organik bazlar sırasıyla Adenin(A),Timin(T),Guanin (G) ,Sitozin(S) olarak
belirtilir
Nükleotid çeşitleri: Organik baz çeşidi 4 olduğundan dolayısyla 4 çeşit nükleotid vardır
EŞ NÜKLEOTİTLER
******DNA SARMAL
YAPILI(YAY GİBİ) BİRBİRİNE ZAYIF HİDROJEN BAĞLARIYLA BAĞLANMIŞ ÇİFT ZİNCİRDEN
OLUŞMUŞTUR***
*****ADENİN VE
TİMİN ARASINDAKİ BAĞLANMA 2 ZAYIF
HİDROJEN BAĞIYLA BAĞLI ,GUANİN VE SİTOZİN ARASINDAKİ BAĞLANMA İSE 3 ZAYIF
HİDROJEN BAĞIYLA BAĞLIDIR.
ÖNEMLİNOT:Canlıların birbirinden farklı olmasını sağlayan şey DNA ‘daki
nükleotitlerin dizilme sırasının her canlı için birbirinden farklı olmasıdır.
Yukarıdaki resimde DNA’nın sarmal yapısını
incelediğinizde bir zincirde Adenin(A) nükleotit varsa diğer zincire hep
Timin (T) nükleotit geliyor yada terside
düşünülebilir çünkü Adenin ve Timin
birbirinin tamamlayıcısı gibidir biz
Nükleotitlerin bu şekilde birbirin tamamlayıcısı olması durumuna eş
nükleotit diyebiliriz. Aynı durum Guanin(G) ve Sitozin(S) nükleotit arasında da
vardır bu sebepten dolayı
******Bir DNA
molekülün tamamı düşünüldüğünde *************
Adenin Sayısı= Timin Sayısı ve Guanin Sayısı =Sitozin Sayısı
17 Şubat 2020 Pazartesi
Basit Makineler Özet
13 Şubat 2019 Çarşamba
Türkiye Kan Bağışı Rekoru
20 Nisan 2017 Perşembe
TEOG ÖNCESİ ONLİNE ELEKTRİK ÜNİTESİ DENEME SINAVI
TESTİ ÇÖZMEK İÇİN TIKLAYINIZ
31 Ekim 2016 Pazartesi
8.Sınıflar Test Cevapları Giriş Formu
8:sınıf öğrencileri dağıttığım testlerin cevaplarını buraya tıklayarak açılacak forma girebilirler formdaki kısımları doldurunuz özellikle email adresinizi çünkü sorulardaki doğru ve yanlış cevaplarınız en geç ertesi gün email adresine otomatik olarak gönderilecektir
3 Temmuz 2016 Pazar
TEOG 2016 TERCİH YAPARKEN DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR..(TEOG TERCİHİ NASIL YAPILIR)
Soru 1 ) Okulların geçen seneki puanıyla bu seneki puanını karşılaştırarak tercih yapmak ne kadar doğru???
Cevap : Okulun geçen seneki puanı size ortalama bi fikir verse de kesinlikle çok tercih etmediğimiz bir yöntemdir çünkü her sene sınavın zorluğu ,standart sapması ,sınava giren kişler aynı olmadığından yanılma payımız çoktur
Soru2 )Peki neye bakarak Hangi okulu kazanma şansımız olduğunu bilebiliriz
Cevap gerek teog ,gerek Üniversite sınavı tercihlerinde öğrencilerin yüzdelik dilimlerine bakarak tercih yapılmalıdır Türkiye geneli yüzdelik dilimi ,sizin yüzdelik dilim değerinizden büyükse bu durum sizin o okulu kazanma durumunuzun fazla olduğunu gösterir ancak garanti değildir....Çünkü oulların kontenjanlarının artması veya azalması durumu değiştirebilir ancak çoğu durumda kontenjan azaltmasına gidilmediğinden bu genelde öğrenci lehine olmaktadır..... TERCİH YAPMAK İÇİN KULLANACAĞINIZ YÜZDELİK SIRALAMASI İÇİN TIKLAYINIZ
Soru3) Bu sene TEOG yerleştirmelerinde şansım daha fazlamı??