6.SINIF KUVVET KONUSU KONU ÖZETİ

                                                         KUVVET

Kuvvet: Duran bir cismi hareket ettiren ,hareket eden cisimleri durduran ,hareket eden cisimlerin hareket yönünü değiştiren ,cisimlerin şekillerinde değişiklikler yapabilen etkilere kuvvet denir….

Kuvvetlere Örnek: Kas kuvvetiniz,Elektriksel kuvvet,Yer Çekimi kuvveti(Yerin altında dev bir mıknatıs varmışda her şeyi kendisine çekiyormuş gibi düşünebilirisniz), mıknastısın çekme veya itme kuvveti, rüzgarın kuvveti, suyun kuvveti

v.b

Kuvvetin Ölçülmesi : Kuvvet Dinamometre ile ölçülür,Dinamometrenin yapılmasında dinamometrenin yapısındaki yayın kuvvet uygulandıkça uzama yapılması özelliğinden faydalanılmıştır .Ne kadar çok kuvvet uygulanırsa dinamometrenin boyu o kadar uzar..

Kuvvetin Sembolik Kısaltması :Kuvvet “ F” harfi ile kısaltma şeklinde kullanılabilir

Kuvvetin Birimi: Kuvvetin Birimi esas olarak Newton(N) ‘dur ancak sorularda  karşınıza  Kgf(kilogram –kuvvet) veya gf(gram-kuvvet) şeklinde kuvvet birimleride gelebilir.

BUNLARI MUTLAKA BİLİNİZ:  1kgf=10 N    ve 1N=100gf

Vektörel Büyüklük Kavramı: Vektörel büyüklük demek ,uygulama noktası,yönü ,doğrultusu ve şiddeti(büyüklüğü) gösterilebilen kuvvetlere denir

****Kuvvet Vektörel bir büyüklüktür ve vektörlerle (siz ona oklar da diyebilirisinizJ) gösterilir

Önemli Not:Kuvvetin büyüklüğü ne kadar fazla ise çizilen vektör (yani okun) büyüklüğüde o oranda büyük olmalıdır yani 50N’u defterinizde 3 kare uzunluğunda çizdiyseniz 100 N’u 6 kare çizmelisiniz

Kuvvet  Vektörel Bir büyüklük olduğuna göre kuvvetin şu özelliklere sahip olması gerekir

-Uygulama Noktası :kuvvet hangi noktadan uygulanmaya başlamıştır sorusunun yanıtı

-Yönü Kuvvet hangi yöne doğru uygulanmakta(örneğin sizin ağırlığınız yerin sizi çekme kuvetidir yönü aşağıya doğrudur)

-Doğrultusu  kuvvetin uygulama noktası ve yönünün  ifade edildiği doğrudur.bu doğrunun yani doğrultu, bir ucu kuvvetin yönünü diğer ucu ise  kuvvetin uygulanma yönünün tersini  içerir

Kuvvetin Şiddeti :Kuvvetin Newton v.b ölçüm birimleriyle sayısal büyüklüğüdür

Aşağıdaki örneği iyi inceleyiniz

********SORU:   Aşağıdaki şekilde F:40 N ‘dur buna göre bu kuvvetin özelliklerini belirtiniz?

 

Bu resimdeki adamın uyguladığı F Kuvvetini incelersek:

  bu kuvvetin uygulama noktası  A noktası  ,Kuvvetin Yönü Batı yönünde,Kuvvetin Doğrultusu  Batı-Doğu(Doğrultunun iki ucu yani iki yönü vardır doğrultunun bir tarafı kuvvetin yönü yani Batı diğer tarafı ise zıttı olan doğu oluşturur,Kuvvetin büyüklüğünü zaten soruda vermiş 40N

Bileşke kuvvet(Net Kuvvet) :iki veya daha fazla kuvvetin yapmış olduğu etkiyi,tek başına gösterebilen kuvvetlere denir..

ÇOK ÖNEMLİ NOT: Bütün cisimler üzerine etki eden kuvvetlerin bileşkesi yani net kuvveti neyse  onun etkisiyle hareket eder veya onun etkisi ile durur

Bileşke Kuvvetin Kısaltması  “R” harfi ile gösterilir

Net Kuvvetin Kısaltması “Fnet”ile ifade edilir

Aynı Yöne uygulanan Kuvvetlerin Bileşkesi:Aynı yöne uygulanan kuvvetlerin bileşke kuvveti ,kuvvetlerin büyüklükleri toplanarak bulunur

Yukarıda  A cismine etki eden kuvvetlerin bileşke kuvvetini yani net kuvveti bulunuz…

ÇÖZÜM : Kuvvetlerin yönü aynı olduğundan  R 1,2 ( 1 ve 2.kuvvetlerin bileşkesi demek)2ni bulmak için ikikuvvetin büyüklüklerini toplarız 

R 1,2=F1+F2    İSE      R 1,2=100 N +60N=160N

Vektörel olarak gösterirsek bu kuvveti

ZIT YÖNE UYGULANAN KUVVETLERİNBİLEŞKESİ

Eğer uygulanan kuvvetlerin yönü zıt yönlü se  büyük olan kuvvetten küçük olan kuvveti çıkarırız  bileşke kuvveti buluruz ,bileşke kuvvetin yönü büyük kuvvetin olduğu yöndür

SORU:

Şekildeki K cismine etki eden X ve Y kuvvetlerin bileşke kuvveti(net kuvveti)  R x,y=? K cismi hangi tarafa doğru kaç N ‘luk bir kuvvetle hareket  eder….

ÇÖZÜM :Cisim hangi yöne kaç N’luk bir kuvvetle hareket eder sorusuyla bileşke kuvvet nedir sorusu biribirinin aynısı olan iki sorudurçünkü cisimler bileşke kuvvetin etkisinde hareket ederler

Burada birbirine zıt yönlü uygulanan kuvvetler var  burada yapacağımız büyük kuvvetten küçüğü çıkartacağız

Yani   R x,y=Fy-Fx    ise Rx,y=10N-8N   =2N  BÜYÜK KUVVETİN YÖNÜNDE  bunu vektörel olarak gösterecek olursak

ÖRNEK SORU

:

****Yukarıdaki soruya benzer soruları çözebilmek için izlenecek yol  ,aynı yöne doğru olanları kendi arasında  toplamak  daha sonra zıt yönlü olan toplam kuvvetlerden büyük olan taraftan küçük kuvvetlerin lduğu tarafı çıkartmaktır..

Yukarıda baktığımızda doğuya doğru uygulanan kuvvetler :F1 ve F2 kuvvetidir toplamı =10N+5N =15N

Batıya Doğru olan Kuvvetlere baktığımızda sadece F3 var yani 20 N

o Halde bileşke kuvvet(net kuvvet) = 20N-15N=5N  BATIYA  DOĞRU OLUR CİSİM BATIYA DOĞRU 5N İLE HAREKET EDER

                                                                                                   

ÖRNEK SORU

Yukarıdaki kuvvetlerin etkisinde bulunan cisim  üzerine etki eden kuvvetlerin bileşkesini bulunuz

Çözüm:  ilk yapacağımız işlem buradaki bütün kuvvetler N cinsinden olduğu için F4=26Kgf’i Newtona çevirmek olmalıdır

 26kgf=260N’dur

O halde

Sağa doğru uygulanan kuvvetler: F1 ,F3,F4 kuvvetleridir bunları toplarsak sağa doğru toplam kuvveti buluruz

Sıraya yazarsak 150N+120N+260N=530N

Sola Doğru olan kuvvetler :Sola doğu sadece  F2 kuvveti yani 250 N var

ÇK ÇOK ÖNEMLİ NOT***** Yukarıdaki soruda cisimi bulunudğu yüzeye dil olarak bastıran kuvvetlerin etkisi yoktur onları sanki yokmuş gibi değerlendireceğiz bu yüzden bileşke hesaplamasında F5 kuvveti hiçbir etkisi yoktur sizd çarpı atabilirisniz

F5 kuvvetinin etkisi lmadığına göre Sağa doğru olan kuvvetlerin toplamı daha büyük olduğundan sağa doğru uygulanan kuvvetler toplmaından sola doğru olan kuvvetler toplamını çıkartırız yani

R1,2,3,4,5=530N-250N=280N SAĞA  DOĞRU

                                                                                 

DENGELENMİŞ KUVVETLER VE DENGELENMEMİŞ KUVVETLER

Dengelenmiş Kuvvet: Bir cisim üzerine etki eden kuvvetlerin bileşkesi 0 (sıfır) ise bu cisim üzerine etki eden kuvvetler dengelenmiştir.

****Bir Cisim Dengelenmiş Kuvvetlerin Etkisinde İse: Bir Cisim Duruyorsa veya Sabit hızla hareket ediyorsa(örneğin saatin ibreleri gibi veya sabit hızda giden arabalar gibi) bu cisim için dengelenmiş kuvvetlerin etkisindedir yani üzerinde etki eden kuvvetlerin bileşkesi 0 diyebiliriz.

Bir cisim dengelenmiş kuvvetlerin etkisinde ise duruyrsa durmaya devam eder, hareket halinde ise hızı hiç değişmeden yani sabit hızla hareketine devam eder……..

Örneğin :Siz sınıfta beton üzerinde duruyorsunuz sizin aşağıya doğru uyguladığınız bir ağırlığınız var bu ağırlığınızı beton zeminin size uygulaığı tepki kuvveti dengeler  böyle siz beton zemin üzerinde durabilirsiniz ancak sizin altınızdaki zemin beton zemin değil cam zemin olsaydı cam zemin sizin ağırlığınıza karşı ağırlığınızla eşit bir tepki kuvveti uygulayamacağından siz cam zemini krarak aşaıya düşerdiniz

Dengeleyici kuvvet:Bir cisim üzerine etki eden kuvvetlerin bileşkesi 0 değil ise bu cisim üzerine etki eden kuvvetlerin bileşkesini sıfır yapabilecek özellikteki kuvvete dengeleyici(başka bir deyişle bileşkeyi sıfır yapan ) kuvvet denir

ÖNEMLİ NOT:Dengeleyici kuvvetİ Bulmak çok klaydır önce cisim üzerine etki eden kuvvetlerin bileşkesini bulunuz eğer bileşke sıfır değilse yani cisim dengede değilse ..dengeleyici kuvvet bileşke kuvvetin büyüklüğüyle aynı büyüklükte ama bileşke kuvveti sıfır yapması gerektiği için bileşke kuvvetle zıt yöndedir